Naar Schotland zonder vliegen, dat kan met de trein en de bus. De trein is de snelste en duurste optie. De bus is het langzamere en goedkopere alternatief. Ilse nam de proef op de som en reisde via Londen van Brussel naar Schotland en terug.
Waarom Schotland?
In het dunbevolkte Schotland zie je bergen, heuvels, meren, bossen, wouden, watervallen, stranden en kliffen. Het land ziet eruit alsof het ontworpen is om dagenlange wandeltochten te maken. Verder zijn er in de steden kastelen en kerken te bezoeken en kun je er meer leren over de geschiedenis van Schotland, whiskey proeven en oneindig veel pubs ingaan.
Reisroute voor Schotland
Ilse's route voor Schotland zag er zo uit:
Brussel -> Londen -> Glasgow -> Moffat -> vijf dagen hiken -> Annan ->
Glasgow -> Edinburgh -> Londen -> Brussel
Brussel - Londen per bus
De busreis van Brussel naar Londen duurt tussen de 7 en 11 uur en kost tussen de 15 en 45 euro als je voor Flixbus kiest. Ik boekte drie weken vooraf en mijn ticket kostte 17 euro. De bussen vertrekken bij Brussel-Zuid (ook wel Brussel Midi) en arriveren in Londen op het Coach station, nabij London Victoria station. Dit is hartje Londen en je hoeft er niet ver te lopen of zoeken om een metro, bus of trein te vinden die je dichterbij je accommodatie of volgende bestemming brengt. Je kunt kiezen of je deze reis overdag of 's nachts maakt.
De bus rijdt eerst naar Frankrijk, rijdt daar een trein in en wordt zo door de tunnel naar Dover vervoerd. De gigantische trein in de onderwatertunnel vervoert ook andere bussen en auto’s. De treinrit duurt een klein uur en als je wilt kun je de bus dan even verlaten. Meestal stopt de bus even aan de Britse kant van het kanaal en heb je tijd om iets te eten en drinken en naar het toilet te gaan. Het is belangrijk dat je identiteitskaart of paspoort in je handbagage zit, want die heb je nodig bij de grenscontroles.
Je kunt enkel op- en afstappen in de plaatsen die op je ticket staan. Op deze verbinding zijn verschillende variaties. Zo zijn er vergelijkbare routes met stops in onder andere Amsterdam, Rotterdam, Gent en Lille (Rijsel).
Londen - Glasgow per bus
Na een nacht en een museumbezoek in Londen, nam ik de nachtbus naar Glasgow. Treintickets kosten ongeveer 70 pond, afhankelijk van het moment waarop je boekt. Ik koos ervoor om verschillende busmaatschappijen in Schotland te vergelijken. Ik kon kiezen uit Scottish Citylink, Stagecoach, Megabus en National Express. Citylink en Stagecoach bleken minder geschikt om (een maand van tevoren) een ticket voor een lange afstand als Londen-Glasgow te boeken.
Ondanks de slechte reviews die zowel Megabus als Natioanal Express online ontvingen, besloot ik Megabus een kans te geven. Ik kwam reviews tegen over National Express waarin werknemers hun beklag deden over slechte arbeidsvoorwaarden. Daarnaast vond ik verschillende verhalen over bussen die uren te laat kwamen of zelfs niet op kwamen dagen. Ook vond ik een review waarin een medewerker vertelt dat de managers racistisch en islamofoob zijn. Het was me niet helemaal duidelijk of dit een beoordeling was van een Amerikaanse of een Britse medewerker, maar racistische bedrijven verdienen mijn geld sowieso niet.
Ik koos voor een nachtelijke rit van Megabus. De slechte reviews van Megabus waren vooral gebaseerd op de temperatuur in de bus. Daar heb ik me op voorbereid door een dekentje mee te nemen. De rit duurde tien uur. De bus vertrok van Coach station in Londen en arriveerde op het Buchanan busstation, bij het centrum van Glasgow. Ik boekte mijn ticket online drie weken van tevoren en betaalde 25 pond.
De bus stopt tussentijds in New Castle en Edinburgh, wat handig is als je daar moet zijn, maar minder bevorderend is voor het slaapritme van de passagiers voor Glasgow. Het was een prima busrit. Nog een tip: zorg dat je ruim op tijd bij de gate bent als je een plekje bij het raam wilt.
Hiken in Schotland
Glasgow was niet het startpunt van onze meerdaagse wandeltocht. Dit was wel het punt waarop ik me bij mijn vrienden voegde en we de bus naar Moffat namen. Buskaartjes zijn te koop op het station en bij de chauffeur in de bus. De korte busreis duurde anderhalf uur en kostte ongeveer 8 pond.
In Moffat kon de hike beginnen. De eerste dag was de zwaarste route, met veel klimmen en dalen. We liepen deze dag zonder bepakking omdat de route in Moffat eindigde en we daar nog een nachtje sliepen. Op de andere dagen zouden we veel minder klimmen en dalen, dus dat kwam goed uit. Van Moffat wandelden we naar Lockerbie, vandaar naar Lochmaben, wat - zoals de naam al doet vermoeden - aan een flink meer ligt. De volgende dag liepen we verder naar het kleine Carrutherstown en ten slotte naar Annan, dat aan de kust ligt. Vanuit Annan maakten we onze retour naar Glasgow per trein.
De wandelroute was dus als volgt:
Moffat -> Lockerbie -> Lochmaben -> Carrutherstown -> Annan
Annandale way
De route die we wandelden heet de Annandale way en volgt min of meer de rivier Annan en eindigt in het gelijknamige plaatsje. De Annandale way is vrij onbekend en zeker niet toeristisch. De route loopt door het rustige gebied Dumfries and Galloway. We kwamen tijdens onze trektocht welgeteld nul andere toeristen tegen. Wel spraken we vriendelijke, nieuwsgierige dorpsbewoners en stond er in elk dorp wel een hotelletje of bed & breakfast en een pub vol gezelligheid. Onderweg word je de hele tijd omringd door typisch Schots heuvellandschap. De Annandale way loopt kriskras door weilanden en we stonden regelmatig oog in oog met koeien en schapen. Ook al loop je meer wel dan niet over andermans (wei)land, de route stond duidelijk aangegeven met bordjes.
Wij verdeelden de 90 kilometer lange route over vijf dagen en liepen gemiddeld tussen de 15 en 20 kilometer per dag. Afhankelijk van de accommodaties die je boekt, kan de lengte van de route wat afwijken. Er zijn niet veel overnachtingsplekken in dit gebied, dus het is wel slim om maanden van tevoren hotels en bed & breakfasts te boeken. In Schotland is wildkamperen toegestaan, dus als dat beetje meer of minder bepakking je niet uitmaakt, is dat ook een interessante optie. Je vindt de Annandale way online en je kunt een boekje bestellen waar alles nog uitgebreider in staat. Dat is wel handig voor onderweg, vooral als je op een punt belandt waarop je toch twijfelt over de weg.
Glasgow - Edinburgh per bus
Na onze vijfdaagse trekking deden we het rustig aan in Glasgow. Na twee nachten, een massage, een kerkbezoek en meerdere pubbezoekjes, zette ik solo de reis voort naar de hoofdstad van Schotland: Edinburgh. Vanuit Glasgow reis je gemakkelijk en snel met de trein of bus naar Edinburgh. De busrit van Glasgow naar Edinburgh duurt niet langer dan anderhalf uur en kostte ongeveer 8 pond.
Glasgow heeft een fijn publeven en je kunt er wat kerken, musea en een stadion bezoeken, maar het is niet zo bruisend als Edinburgh. Met een kasteel en heel veel kerken en musea om me heen, hoefde ik me daar geen moment te vervelen. Sterker nog: het fantastische Fringe festival begon net. Dit theaterfestival duurt de hele maand augustus en daardoor zijn er continu onoverzichtelijk veel performances. Dit gaat van commedy tot poëzie en van theater tot dans. Je ontkomt er eigenlijk niet aan als je in augustus in Edinburgh bent en dat is maar goed ook.
Edinburgh - Londen per bus
Net als vanuit Glasgow, kun je vanuit Edinburgh een rechtstreekse (nacht)bus of trein naar Londen nemen. De Megabus was me goed bevallen, dus die koos ik weer. De rit van Edinburgh naar Londen (en vice versa) is ongeveer anderhalf uur korter dan de rit Glasgow - Londen. Ik boekte op de dag van vertrek en betaalde 37,50 pond. De rit duurde 8,5 uur.